ភ្នំពេញ ៖ សម្ដេចអគ្គមហាសេនា បតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ដ្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ ផ្ដាំផ្ញើដល់មន្ដ្រីជាថ្នាក់ដឹកនាំទាំងឡាយ សូមកុំភ្លេចថា ធ្វើជាមន្ដ្រីគឺជាអ្នកបម្រើ ប្រជាជន មិនមែនធ្វើជាមន្ដ្រី ធ្វើជាចៅ ហ្វាយរបស់ប្រជាជនទេ គឺត្រូវយល់អំពី សារជាតិពិតប្រាកដនៃមន្ដ្រី ។ បើមិន ដូច្នោះទេ មន្ដ្រីនឹងពើងទ្រូងដាក់ប្រជាជន ហើយតាំងខ្លួនជាចៅហ្វាយរបស់ប្រជា ពលរដ្ឋហើយ ។ ដូច្នេះខ្លួនជាមន្ដ្រីត្រូវ រំលឹកដាស់តឿនខ្លួនឯងជាប្រចាំទង្វើខុសឆ្គងណាមួយដែលតាំងខ្លួនជាចៅហ្វាយ របស់ប្រជាជនមិនមែនជាខ្ញុំបម្រើរបស់ប្រជាជន គឺសុទ្ធតែជាទង្វើខុសនឹងកិច្ចការ ដែលខ្លួនត្រូវបម្រើប្រជាជន…។
សម្ដេចតេជោមានប្រសាសន៍ផ្ដាំផ្ញើ បែបនេះនៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៥ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីដ៏ ខ្ពង់ខ្ពស់ក្នុងពិធីប្រគល់វិញ្ញាបនបត្រ ដល់ កម្មសិក្សាការី មន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ មន្ដ្រីមធ្យម ឆ្នាំ២០១៤ សិក្ខាកាម មន្ដ្រីមធ្យមនៃ ក្រសួងបរិស្ថាន និងបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល ឆ្នាំសិក្សា២០១៥ របស់សាលាភូមិន្ទ រដ្ឋបាលដែលបានប្រព្រឹត្ដទៅនៅវិទ្យា ស្ថានជាតិអប់រំ ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហាខាងលើសម្ដេច តេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានទាញអារម្មណ៍ ឱ្យមន្ដ្រីទាំងអស់ត្រូវក្រឡេកមើលអំពី វីរភាពរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ នគរបាល រាជអាវុធហត្ថដែលការពារ នៅគ្រប់គោលដៅដើម្បីរក្សាសន្ដិសុខ សុវត្ថិភាពក្នុងឋានៈបម្រើប្រជាជន និង ចំពោះជាតិ នៅពេលដែលយើងទាំងអស់ គ្នាកំពុងលង់លក់យ៉ាងស្កប់ស្កល់សូម្បីនៅ ក្នុងឱកាសបុណ្យប្រពៃណីជាតិផ្សេងៗក៏អ្នក ទាំងនោះនៅការពារតាមគោលដៅដែរ។
ពេលអស់លោកមន្ដ្រីបានមើលឃើញ ពីវីរភាពរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ នគរបាល អាវុធហត្ថការពារប្រជាជន ការពារជាតិដូច្នេះហើយមន្ដ្រីត្រូវខិតខំ ចៀសវាងឱ្យខាងតែបានជាមន្ដ្រីជើង១០ កុំឱ្យក្លាយខ្លួនជាមន្ដ្រីជើង ១០ មិនចេះ ស្វែងរកការងារធ្វើទេ គឺចាំឱ្យការងាររត់ មករកខ្លួនវិញ ។ មន្ដ្រីធុននេះមិនមែន ជាមន្ដ្រីដែលមានអនាគតទេ ។
ឥរិយាបថរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដូច ពាក្យចាស់លោកលើកមិនខុសទេ “ឱន ដាក់គ្រាប់ ងើយស្កក” ។ សម្ដេចមាន ប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ការឱនលំទោន ការដាក់ខ្លួន មិនមែនជាការចុះចាញ់ទេ ឬមានបញ្ហាកៀបមែកជាន់ធាង ។ មន្ដ្រី ប្រភេទកៀបមែកជាន់ធាង នៅពេលដែល ជួបជាមួយអ្នកធំគឺបញ្ចេញអាកប្បកិរិយា សុភាពណាស់ ប៉ុន្ដែចេញផុតពីអ្នកធំទៅ ប៉ះអ្នកតូចតាច មន្ដ្រីនោះពើងទ្រូងយក តែម្ដង ។ ដូច្នេះត្រូវតែមានការប្រុង ប្រយ័ត្ន ត្រូវចៀសវាងឱ្យបាន ត្រូវធ្វើជា ខ្ញុំបម្រើដ៏ស្មោះត្រង់របស់ប្រជាជន មិន ត្រូវតាំងខ្លួនជាចៅហ្វាយរបស់ប្រជាជន ទេ មួយទៀតសម្ដេចផ្ដាំផ្ញើទៀតថា ពាក្យ របស់ខ្មែរមានការជាប់គ្នាល្អណាស់ដែលតម្រូវឱ្យមន្ដ្រីទាំងអស់ត្រូវតែអនុវត្ដ ទាំង២ដោយមិនត្រូវផ្ដាច់ចេញពីគ្នាទេ ។ គឺពាក្យ“ទទួលខុសត្រូវ” ដូច្នេះពាក្យទាំង នេះត្រូវនៅជាមួយគ្នា ។
ចំពោះមន្ដ្រីដែលមិនបានការ ឥត ប្រយោជន៍គឺទទួលតែត្រូវទេ ឯចំណែក ពាក្យខុសវិញមន្ដ្រីនេះមិនដែលទទួល យកឡើយ ទម្លាក់ឱ្យអ្នកដទៃទាំងអស់ ។
ពាក់ព័ន្ធចំពោះពាក្យនេះសម្ដេចបាន ដាស់តឿនដល់មន្ដ្រីទាំងអស់ ទាំងថ្នាក់ ណាក៏ដោយមានតួនាទីអ្វីក៏ដោយត្រូវ មានការទទួលខុស និងត្រូវនៅជាមួយគ្នា បើមិនដូច្នោះទេ គុណសម្បត្ដិខ្លួនយក ឯ គុណវិបត្ដិនឹងត្រូវធ្លាក់ទៅអ្នកដទៃទទួល។ នេះគឺជាចំណុចដែលត្រូវខិតខំចៀសវាង។
សម្ដេចតេជោបានលើកឡើងថា មួយ ទៀតកុំឱ្យធ្លាក់ខ្លួនទៅជាមន្ដ្រីជំងឺតួឯក ។ ជំងឺតួឯកក៏ជាបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ណាស់ដែរ មិនថាស្ថាប័នរដ្ឋ ឬស្ថាប័នឯកជនទេអ្វីៗ ក៏ដោយឱ្យតែមានជំងឺតួឯក ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហាជំងឺតួឯកនេះសម្ដេច បានលើកយកមកបញ្ជាក់ថា កន្លងទៅ មានធ្វើសិក្ខាសាលាស្ដីអំពីច្បាប់បោះ ឆ្នោតដោយមានគណបក្សទាំង២ជាអ្នក សម្របសម្រួលនៅក្នុងសភា ។ ដោយ សារតែលង់ទៅដោយជំងឺតួឯក ក៏មាន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះធ្វើពហិការ…។សម្ដេចបានរិះគត់ចំពោះអង្គការក្រៅ រដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើពហិការនោះថា ទោះ បីធ្វើពហិការក៏ដោយគឺចលនាដំណើរការ ទៅដោយរលូនទៅហើយ ហើយឮសូរ បញ្ចេញសំឡេងថា បើសភាអញ្ជើញម្ដង ទៀតអង្គការទាំងនោះនឹងទៅ ។
សម្ដេចគូសបញ្ជាក់ថា គ្មានពេលទេទៅឬមិន ទៅគឺមិនមែនរឿងរបស់លោកឯងទេ គ្មានអ្នកណាគេតម្រូវចិត្ដលោកឯងប៉ុន្មាន នាក់នោះទេ ។ នេះហើយជាប្រភេទ ជំងឺតួឯកខ្វះមុខគេមិនសូវល្បីឬ? បាត់ តែម្ដងទៅ…ខ្ញុំមិននិយាយថា ជាអ្នកណា ទេប្រទេសមួយស្ថាប័នមួយយន្ដការមួយគេមិនដែលឱ្យគាំងទេគេរកវិធីធ្វើយ៉ាង ម៉េចកុំឱ្យវាគាំងរាប់ទាំងការបោះឆ្នោតជាដើមគេមិនឱ្យគាំងទេ សូម្បីនៅក្នុងរដ្ឋ ធម្មនុញ្ញក៏គេមិនឱ្យគាំងដែរ ។ បើរដ្ឋាភិ បាលថ្មីមិនទាន់ចេញរដ្ឋាភិបាលចាស់ នឹងបន្ដអត់ឱ្យគាំងគ្មានក្បាល គ្មានកន្ទុយ ទេ ។ ឆ្នាំ២០០៣-២០០៤ គាំងមួយឆ្នាំ សួរថា តើកម្ពុជាងាប់ទេ? អត់ងាប់ទេ បើអាថ្មីមិនចេញអាចាស់នឹងបន្ដរឿង តែប៉ុណ្ណឹងទេ ។ ដូច្នេះសម្រាប់យើង ម្នាក់ៗដឹកនាំស្ថាប័នឬក៏តួនាទីអ្វីក៏ដោយកុំឱ្យមានជំងឺតួឯកនេះឱ្យសោះ ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយសម្ដេច តេជោគូសបញ្ជាក់ថា កុំឱ្យក្លាយទៅជាមន្ដ្រី ផ្លែល្ពៅប្រភេទទី១ ចំណុចនេះជាចំណុច បែបគតិលោក ក៏ប៉ុន្ដែក៏បានផ្ដល់ឱ្យយើង ធ្វើការពិចារណាមួយដែរ ។
ខ្ញុំធ្លាប់បាននិទានរឿងនេះជា ហូរហែ មកហើយ យ៉ាងដូម្ដេចបានជាហៅថា មន្ដ្រីផ្លែល្ពៅ? ផ្លែល្ពៅចែកចេញជា៤ ប្រភេទនៃផ្លែល្ពៅទៀត ករណីនេះមាន រឿងដំណាល ។ ព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គ ចង់ដឹងអំពីមន្ដ្រីរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គ បានកោះប្រជុំសព្វនាម៉ឺនមន្ដ្រីតាំងពីធំ ដល់មធ្យម ប្រជុំរួចហើយព្រះអង្គក៏យក គ្រាប់ល្ពៅដើម្បីចែកជូនដល់មន្ដ្រីយក ទៅដាំ ។ បន្ទាប់មកមន្ដ្រីក៏ទទួលពីព្រះ មហាក្សត្រយកទៅដាំគ្រប់ៗគ្នា ។ ព្រះ មហាក្សត្រទ្រង់ឈ្វេងយល់ចាប់ពីយកទៅ រហូតដល់ដាំជាផល ដល់បានជាផ្លែព្រះ មហាក្សត្រក៏កោះហៅមន្ដ្រីដែលទទួល គ្រាប់ល្ពៅយកទៅដាំនោះឱ្យត្រឡប់មក គាល់ព្រះអង្គដើម្បីជំនុំប្រជុំ ។ នៅពេល ប្រជុំចប់ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់តម្រិះសួរដល់មន្ដ្រីដែលទទួលគ្រាប់ល្ពៅយកទៅ ដាំនោះថា យ៉ាងដូចម្ដេចទៅគ្រាប់ល្ពៅ ដែលឱ្យយកទៅដាំ យ៉ាងម៉េច?
ពេលនោះលោកមហាមន្ដ្រីមួយបាន ទូលព្រះមហាក្សត្រថា ព្រះករុណាផ្លែ ល្ពៅល្អណាស់ ទូលបង្គំបានយកមកពីរ រទេះ ប៉ុន្ដែកងការពាររាជវាំងមិនឱ្យយក ចូល ។ ដូច្នេះសូមព្រះអង្គដកមេកងការ ពាររាជវាំងនិងកងការពារចេញ ព្រោះ អត់ឱ្យយកផ្លែល្ពៅចូលវាំង ។
មហាមន្ដ្រី មួយទៀតឆ្លើយថា ល្ពៅ ផ្លែបានច្រើនដែរ ប៉ុន្ដែមិនបានបេះយក មកថ្វាយព្រះអង្គ ។ មហាមន្ដ្រីមួយទៀត ឆ្លើយថា ទូលព្រះបង្គុំយកទៅទុកមិន ប្រយ័ត្នកូនវាយកខ្លះទៅ ហើយកណ្ដុរវា ស៊ីអស់ទៅ ខានដាំទៅ សូមព្រះករុណា ព្រះរាជទានទោស ទុកមិនប្រយ័ត្ន ។ មហាមន្ដ្រីមួយទៀតក្រោយគេទូលថា ទូលព្រះបង្គំដាំអស់តែ៣គ្រាប់សល់ប៉ុន្មាន សូមយកមកថ្វាយព្រះអង្គវិញថ្វាយ គ្រាប់ល្ពៅទៅព្រះមហាក្សត្រវិញ ។ ព្រះ មហាក្សត្រសួរហេតុដូចម្ដេចបានជាយកមកឱ្យខ្ញុំវិញ? មហាមន្ដ្រីទូលព្រះមហា ក្សត្រថា គ្រាប់ល្ពៅស្ងោរហើយដាំធ្វើ ម៉េចនឹងដុះព្រះអង្គ?
សម្ដេចតេជោសង្កត់ធ្ងន់ថា ដូច្នោះ យើងត្រូវវិនិច្ឆ័យទៅលើចំណុចនេះវិញ តើផ្ដល់ឱ្យយើងនូវការត្រិះរិះបែបណា?
មន្ដ្រីដែលឆ្លើយដំបូងទី១-មិនត្រូវ ទុកទេ ត្រូវកាត់ទោសប្រហារជីវិត ។ មន្ដ្រីនេះមិនត្រឹមតែបោកព្រះមហាក្សត្រ ទេ មន្ដ្រីនេះធ្វើបាបកងការពារព្រះ បរម រាជវាំងទៀត ។ មន្ដ្រីធុននេះដាច់ខាតកុំ ប្រើឱ្យសោះ គ្រោះថ្នាក់ណាស់ បោកស្ដេច ហើយធ្វើបាបអ្នកដទៃ ។ បើជំនាន់ដើម ហៅថា “សេះប្រាំបំបែកសាកសព” ឬយកឱ្យដំរីជាន់ ឬឱ្យក្រពើស៊ីតែម្ដង ។
ឯមន្ដ្រីទី២ អត់ប្រាកដទេ នៅតែ សម្រួលបាន ព្រោះមិនដឹងគាត់យកទៅ ដាំឬមិនដាំ ។ មន្ដ្រីនេះអត់បានធ្វើបាប អ្នកណាទេ ក៏ប៉ុន្ដែជាមន្ដ្រីភូតដែរ ។
ឯមន្ដ្រីប្រភេទទី៣ គឺនៅកែឡើង កែ លម្អបាន មិនដឹងជាសត្វកណ្ដុរស៊ីឬកូន យកទៅមែន មន្ដ្រីនេះនៅកែឡើង ។
ឯមន្ដ្រីប្រភេទទី៤ ដែលហ៊ានយក គ្រាប់ល្ពៅមកថ្វាយស្ដេចវិញ ជាមន្ដ្រី ត្រូវបណ្ដុះបណ្ដាលឱ្យកាន់តំណែងធំ ព្រោះអ្នកដែលហ៊ាននិយាយការពិតជា មួយយើងទើបឱ្យយើងវិនិច្ឆ័យបញ្ហាបាន។ បើមិនអាចឆ្លុះបញ្ចាំងនូវការពិតបាន មានន័យថា ការដោះស្រាយពីដើមក៏ខុស ដែរ ។ ដូច្នេះត្រូវមានការឆ្លុះបញ្ចាំង មួយ ដែលត្រឹមត្រូវ ។ ដូច្នេះត្រូវខិតខំធ្វើជា មន្ដ្រីផ្លែល្ពៅប្រភេទទី៤ មន្ដ្រីទី១ គ្រោះ ថ្នាក់ណាស់មិនត្រឹមតែបោកប្រាស់ទេ ថែមទាំងផ្ដល់ព័ត៌មានខុសទៀតឱ្យធ្វើ បាបអ្នកដទៃទៀត ។
សម្ដេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ការសាមគ្គីធ្វើការជាមួយគ្នា យើងធ្វើ ការជាក្រុម ហើយបើមានជំងឺតួឯកមិន អាចទៅធ្វើការជាក្រុមបានទេ ។ ប៉ុន្ដែ យើងមិនត្រូវភ្លេចថា តួនាទីជាអភិបាល ខេត្ដ ស្រុក ខណ្ឌ យើងមានអភិបាលរង ផ្នែកនានាមន្ទីរនានា ថ្នាក់ក្រោមជាតិបើ នៅស្ថាប័នក្រៅពីរដ្ឋមន្ដ្រីគឺមានរដ្ឋលេខា ធិការអនុរដ្ឋលេខាធិការជាជំនួយការ ។
លោក ពេជ្រ ប៊ុនធិន រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួង មុខងារសាធារណៈបានថ្លែងថា សកម្ម ភាពបណ្ដុះបណ្ដាលនៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋ បាលត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមដោយបាន ចាប់ផ្ដើមឱ្យមានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលខ្លីៗ ក្រោមទម្រង់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការ ជាតិ និងអន្ដរជាតិ ។
ចំពោះការបណ្ដុះបណ្ដាលដំបូងការ ជ្រើសរើសធ្វើឡើងតាមរយៈការប្រឡង ប្រជែង ហើយការសិក្សាមានរយៈពេល ២ឆ្នាំ និង១ឆ្នាំ ។ សម្រាប់រយៈពេលកន្លង មកសាលាបានបណ្ដុះបណ្ដាលសិស្ស មន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់បាន៧ជំនាន់ មានចំនួន ២៨៥នាក់ សិស្សមន្ដ្រីមធ្យមបាន៣ ជំនាន់មានចំនួន១៧៤នាក់ សិស្សមន្ដ្រី ក្រមការបាន៥ជំនាន់មានចំនួន២៨៣ នាក់ សរុប៧៤២នាក់ ។
លោករដ្ឋមន្ដ្រីបន្ដថា បច្ចុប្បន្ននេះ សាលាកំពុងបន្ដបណ្ដុះបណ្ដាលសិស្ស មន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ជំនាន់ទី៨ ចំនួន៦០នាក់ និង សិស្សមន្ដ្រីក្រមការជំនាន់ទី៦ចំនួន៥៥ នាក់ ទៅតាមលទ្ធភាពនៃការប្រឡង ប្រជែង និងទៅតាមសេចក្ដីសម្រេចរបស់ ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ ។
ដោយឡែកការបណ្ដុះបណ្ដាលបន្ដ ត្រូវបានរៀបចំជាវគ្គវិក្រិតការមានរយៈ ពេលសិក្សា៩ខែ ទៅ១២ខែ ទទួលយក មន្ដ្រីរាជការក្របខ័ណ្ឌដែលចាត់តាំង ដោយក្រសួង ស្ថាប័នទៅតាមសេចក្ដី ជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ។ គិតមកដល់ឆ្នាំ២០១៥ សាលាបានបើក វគ្គវិក្រិតការនេះបានចំនួន ២២វគ្គ សរុប ចំនួន៣.៤២២នាក់ ។ សម្រាប់វគ្គវិក្រិត ការមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ និងមន្ដ្រីមធ្យមឆ្នាំ ២០១៥នេះមានកម្មសិក្សាការីចំនួន ២០០នាក់ មកពីក្រសួង ស្ថាប័ន មន្ទីរ ខេត្ដ ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌទូទាំងប្រទេសដែល ត្រូវបើកវគ្គជាផ្លូវការនៅថ្ងៃនេះ ៕
